Śledź nas na:



Filozofia Boga

Dowodzenie aksjologiczne - Bóg jako najwyższa wartość

Teorie wartości podał Max Scheler (1874-1928) fenomenolog. Rolę filozofii widział w tym, że powinna zajmować się analizą sytuacji człowieka oraz różnorodnych czynników określających jego ludzką kondycję. Zgodnie z tą deklaracją próbuje analizować fenomeny, a więc takie przejawy, które ukazują istotnościowe momenty samego człowieka. W opisie wartości podał raczej czym wartość nie jest, a więc nie jest przymiotem rzeczy, nie jest widzialną siłą, dyspozycją czy właściwością. Wartości posiadają charakter obiektywny i realny. Odkrycie hierarchii wartości jest trudne, Scheler podzielił je na pozytywne i negatywne, wyższe i niższe. Wartości odkrywa się na drodze intuicyjnego poznania, zwracając uwagę na trwałość, niepodzielność czy autonomię.

 

Gradualizm wartości uzasadnia jedynie wartość absolutna, transcendentna. Wartości duchowe i religijne są specyficzne, nieredukowalne do wartości zmysłowo witalnych. Są te wartości autonomiczne od siebie, niezależne. „Obecność Boga w stworzeniu jest analogiczna do tego, w jaki sposób artysta jest obecny w dziele sztuki", a więc realizując wartości religijne trzeba przyjąć, że albo przedmiot tych wartości istnieje realnie, albo człowiek swą egzystencję przejawia w absurdalnych fenomenach. Akt religijny były nie wytłumaczalny bez odniesienia do Boga.

 

Argumentacje Humanistyczne. Doświadczenie religijne.

Mówiąc o jakimkolwiek doświadczeniu w sensie podmiotowym stwierdzamy jego bezsprzeczną subiektywność. Jakie więc znaczenie może nieć argument za istnieniem Boga wynikający z doświadczenia jakie daje życie religijne. Argument ten uważany jest za najważniejszy i dla wielu jedyny.

a) powszechność religii - wg ks. Różyckiego religia jest wśród ludzi zjawiskiem powszechnym, nie tylko obecnie, ale i w przeszłości, nie tylko wśród ludzi o niskiej kulturze, ale nawet wśród wielkich myślicieli i wynalazców. Ta powszechność religii wymaga wystarczającego uzasadnienia, a może nim być tylko to, co jest również powszechne jak religia. Również równie powszechna jak religia jest natura ludzka czyli struktura społeczeństwa wobec tego zgodnie z metafizycznym prawem wystarczającej racji należy stwierdzić istnienie Boga jako przedmiotu wrodzonemu ludzkiej religijności. Gdyby Bóg nie istniał natura ludzka byłaby w rzeczywistości niezależna, a mimo to dążyłaby do podporządkowania się Bogu poprzez wrodzoną religijność. Wówczas nie można by było zrozumieć i uzasadnić wewnętrznej struktury człowieka.

Przeżycia subiektywne nawet powszechne nie dają niepodważalnego dowodu na istnienie Boga. Przekonania powszechne okazały się złudzeniem. Czy w przeżyciach religijnych doświadczamy istnienia Boga? Odpowiedzi są różne.

Scheller jako fenomenolog twierdzi - wystarczy dobrze zanalizować akt religijny aby był on podstawą naturalnej teologii jako poznania realnego istnienia Boga.

R. Głaldini - twierdził, że przeżyć religijnych nie da się zredukować do sfery emocjonalno-popędowej. Akt religijny jest bogaty w swej strukturze, łączy poznanie dyskursywne i intuicyjne, sferę poznawczą i emocjonalno-dążeniową. Jest to również intuicyjne rozpoznanie symboli a symboliczny charakter rzeczy skłania człowieka do postawienia pytania o genezę i sens świata. Doświadczenie religijne jest rozpoznaniem obecności bóstwa, jego miłości i świętości, ukazaniem jego nieodzowności dla pełnego wymiaru społeczeństwa. Religioznawca Ergaden korzysta z metody historycznej w wykorzystaniu realności istnienia przedmiotu religijnego, analizując opisy hierofanii. Doszedł do wniosku, że mimo różnic wierzeń religijnych, a nawet czynników kulturowych, geograficzno-klimatycznych, historycznych w aktach religijnych jest trwała substancjalna treść, która nie podlega ewolucji. Inny badacz religii G. Wandenlew twierdzi, że każda religia jest uznaniem relacji człowieka z bóstwem. Metoda fenometodologiczna stara się wykryć trwałe struktury, wewnętrzny sens i powiązanie sacrum z ludzką osobą. P. Rike szuka racjonalnego znaczenia w symbolice i metaforach języka religijnego. Życie religijne jest doświadczaniem, które pozwala rozpoznać coś, co istnieje poza człowiekiem, jest więc uznaniem i przyjmowaniem istnienia tego czegoś, co nie można czynić w oparciu o dowolną fantazję. W doświadczeniu religijnym trudno mówić o bezpośredniej perpersji absolutu w sensie ścisłym podobnym do zewnętrznego oglądu świata. Życie religijne jest jednak doświadczeniem Boga, choć równocześnie w znaku, podobieństwie, obrazie, metaforze. Doświadczeniu religijnemu można dać miano doświadczenia interpretacyjnego. Bowiem odkrycie obecności działania Boga jest doświadczeniem specyficznym, angażującym całego człowieka, które jest tak bogate, że najczęściej wyraża się w milczeniu.

 

Argumentacja z pragnienia szczęścia dowodzenie eudajmoniczne

Ponoć duch ludzki dąży do idealnego, wiecznego dobra i piękna. Dąży do Absolutu, pomimo świadomości własnych braków i ograniczoności. Należy postawić pytanie, czy w człowieku istnieje naturalne dążenie do Boga?

Św. Augustyn pragnienie szczęścia człowieka wyraża w następujących słowach: „niespokojne jest serce moje, dopóki nie spocznie w Panu". Można mówić o ciągłym dążeniu człowieka ku nieskończoności. Św. Tomasz uznaje celowość ludzkiej natury, która dąży do szczęścia, a szczęściem jedynie pełnym może być tylko Bóg. Uwzględniając celowość ludzkiej natury, pragnienie szczęścia powinno mieć swój przedmiot, a więc albo człowiek jest nie wyrażalnym absurdem, albo rzeczywiście dąży do Boga.

Wg Arystotelesa szczęście jest to USPOSOBIENIE DUSZY.

Wg św. Augustyna „ogólnoludzkie pragnienie szczęśliwego życia nie jest pomyłką"

„Kiedy więc wszyscy ludzie pragną być szczęśliwi to tym samym, jeśli naprawdę tego chcą pragną być również nieśmiertelni inaczej bowiem nie mogli by być szczęśliwi".

 

Tęsknota za bogiem i niepokój poszukiwania

Św. Augustyn znał Boga rozumem i miłością z każdej linijki „Confesiones" przebija tęsknota za Bogiem i niepokój poszukiwania. Augustyn bowiem szuka Boga jak ktoś kto wie czego szuka i kto kocha to czego szuka, ale jednak tego nie posiada.

Wg Augustyna cały ród ludzki uznaje Boga, wyjątek stanowią ci, którzy mają zbyt zdeprawowaną naturę. Nie można osiągnąć pełni swoich wymiarów bytowych bez wiary w Boga. Aby doprowadzić do poznania Boga Augustyn proponuje: „skoro jest więc oczywiste, że istniejesz i skoro to nie mogłoby być oczywiste gdybyś nie żył, to jest równie pewne, że żyjesz, jest więc także oczywiste, że myślisz. Ustalony został fakt istnienia istoty poznającej i świadomej. To co wydaje sąd o czymś innym, a przez to inne samo nie jest oceniane jest wyższe i doskonalsze niż to inne. Tak oczywiście jest z rozumem ludzkim, a zatem rozum jest w człowieku najwyższy. Czy więc rozum musi być przez co oceniany, czego sam nie ocenia. Ponad rozumem istnieje prawda rozum ten osądzająca, jak oczy różnych ludzi uczestniczą w jednym i tym samym świetle tak rozum ludzki przez poznanie dociera do wiecznej niezmiennej i koniecznej prawdy. Trzeba rozstrzygnąć czy to co wszystkim jest wspólne stoi poniżej naszego rozumu, czy jest z nim równe, czy my osądzamy prawdę czy raczej nasz sąd poddany jest prawdzie. Prawdę odkrywamy, rozum więc znajduje coś co nad nim góruje coś absolutnego, wiecznego, niezmiennego. Prawda więc może być ostateczna, albo coś jeszcze może leżeć ponad prawdą, to najwyższe musi być Bogiem, a zatem stwierdzona jest prawda jest prawda Bóg istnieje.

 

Argumentacja z istnienia praw moralnych

Zjawisko moralności jest powszechnie, dotyczy ono tylko tych czynności, które właściwe są człowiekowi, spełnionych świadomie i na zasadzie wolnego wyboru.

Dwa momenty zjawiska moralności:

  1. moment podmiotowy - świadome i wolne czyny

  2. moment przedmiotowy - całość praw moralnych określających jakie winno być postępowanie człowieka

Między tymi momentami, gdy jest zgodność można mówić o postępowaniu moralnie dobrym, niezgodność jest postępowaniem moralnie złym.

Źródła praw moralnych w perspektywie historycznej:

  1. stanowisko utylitarności - prawa moralne wynikają z myślenia o wspólnej korzyści

  2. forma świadomości klasowej - prawa moralne zależne są

  3. prawa moralne to wytwór obyczajów tradycji lub siły jednostki czy grupy

  4. objawienie religijne - dekalog

  5. powszechna zgoda - referendum

Istnienie prawa naturalnego jest powszechne, o czym świadczą dzieje kultury. W świetle zdroworozsądkowego przekonanie ludzkość posiada naturalne źródła moralności i kryteria oceny.

O źródle prawa naturalnego świadczy struktura i funkcjonowanie samego człowieka. Naturalne prawo manifestuje się w głosie sumienia, czyń dobro zła unikaj. Czynienie dobra jest możliwe i konieczne wobec drugiego „ty" Bóg jest więc celem ostatecznym naturalnych inkwinacji ludzkiej natury rozumnej, a więc fakt posiadania przez człowieka prawa naturalnego wskazuje na istnienie prawodawcy, którym jest Bóg.

 



Zobacz także