Egzystencjalizm - współczesny kier. filoz. w/g którego przedmiotem badań filoz. są indywidualne losy jednostki ludzkiej, wolnej i odpowiedzialnej, co stwarza poczucie „lęku i beznadziejności istnienia" (pesymizm).

Empiriokrytycyzm - pozytywistyczny kier. z XIX przez XX w. stworzony przez E. Macha w/g którego cała rzeczywistość jest zespołem psychofiz. wrażeń ludzkich; w konsekwencji przedstawiciele e. dochodzili do subiektywnego idealizmu.

Egoizm - głoszony przez Epikura, postawa wyrażająca się postępowaniem mającym na celu realizację własnego dobra.

Eklektyzm - łączenie w jedną, często niespójną całość różnych teorii, poglądów, tez i pojęć filoz.

Empiriokrytycyzm - pozytywistyczny kier. w/g którego cała rzeczywistość jest zespołem psychofiz. wrażeń ludzkich.

Empiryzm - datujący się od starożytności kier. w teorii poznania, który głosi, że źródłem poznania jest doświadczenie: zmysłowe.

Epikureizm -stworzona przez Epikura filoz. życia szczęśliwego (jak tożsamego z życiem moralnym) w/g której przyjemność (dobro najwyższe) prowadzi do szczęścia (najwyższego celu), a jego warunkiem wystarczającym jest brak cierpień (ataraksję)

Epikurejczycy - Lukrecjusz, Horacjusz, Epkur, Zenon z Sydonu.

Epistemologia - w ogólnym znaczeniu teoria poznania w ścisłym znaczeniu teoria wiedzy naukowej.

Estetyka - 1. nauka o pięknie zajmująca się badaniem wartości artystycznych oraz ocen artystycznych dociekająca przyczyn ich kształtowania się oraz ustalająca kryteria tych wartości i ocen. 2. Ogólna teoria sztuki badająca treści i formy dzieł artystycznych.

Etologia - u S. Milla nauka o „tworzeniu się charakteru"; współcześnie określenie etyki opisowo wyjaśniającej.

Etyka - 1. Ogół ocen i norm moralnych przyjętych w danej epoce i zbiorowości społ. lub konkretny ich system. 2. Nauka o moralności ustalająca dyrektywy moralnego postępowania - w aspekcie normatywnym, podejmująca opis, analizę i wyjaśnienie rzeczywiście istniejącej moralności.

Eudajmonizm - pogląd w etyce w/g którego najważniejszą wartością i celem oraz motywem postępowania ludzi powinno być szczęście osobiste lub społeczne.

Fenomenalizm - pogląd w/g którego poznaniu są dostępne tylko zjawiska, istota rzeczy zaś jest niepoznawalna; przeciwstawia się realistycznej koncepcji wiedzy i poznania.

Filozofia - historycznie zmienna pod względem zakresu i treści, dziedzina ogólnych rozważań na temat istoty i struktury bytu (ontologia), źródeł i prawomocności ludzkiego poznania (teoria poznania), zasad wartościowania sensu życia, sposobu godnego jego prowadzenia (f. człowieka, etyka)itp. zagadnień dotyczących poglądu na świat i miejsca człowieka w świecie; bliższe określenie zakresu i treści filoz. możliwe jest tylko na gruncie określonego kier. filoz. i wiąże się z przyjęciem określonej koncepcji.

Finalizm - pogląd dopatrujący się celowości w przyrodzie w rozwoju świata, w porządku praw naturalnych, w szczególności pogląd w/g którego rozwój rzeczywistości przyrodniczej i społecznej zmierza do realizacji jakiegoś ostatecznego celu (Platon, Arystoteles)

Formalizm - stanowisko w/g którego forma jest czynnikiem decydującym o wartościach poznawczych, etycznych, estetycznych itp.

Hedonizm - doktryna etyczna w/g której przyjemność (rozkosz) jest jedynym dobrem, celem życia i głównym motywem postępowania ludzi; stworzony przez cyrenaików, podjęty przez epikurejczyków następnie przez filozofów odrodzenia i oświecenia, przekształcony w utylitaryzm.

Hilemorfizm - bronił jedności ludzkie natury i przeciwstawiał się rozrywaniu duszy i ciała, dualistycznemu rozumieniu człowieka.

Hilozoiści - życie mają za nieodłączne od materii (Tales)

Historiozofia - filoz. historii; dziedzina ogólnych rozważań nad przebiegiem procesu dziejowego, nad sensem historii statusem praw hist. itp. Historiozofia została wyodrębniona od czasów Hegla; marksizm odrzucając historiozofię bada jej problematykę w ramach materializmu hist.

Humanizm - postawa intelektualna i moralna uznająca człowieka za najwyższą wartość moralną i źródło wszelkich innych wartości moralnych.