Śledź nas na:



Tomasz a Augustyn

W jednym i drugim wypadku celem życia ludzkiego pozostawał Bóg, mądrość zaś i wiedza miała człowieka do niego prowadzić ,ale przecież inne było rozumienie miejsca człowieka w porządku świata i inne wyobrażenie mądrości oraz drogi wiodącej ku Bogu. Wspólny problem: jak włączyć do wiedzy objawionej wiedzę rozumową , nie zmieniając treści objawienia jak wprowadzić do teologii rozważania filozoficzne nie naruszając istoty teologii - doczekał się odmiennych rozwiązań.

 

Dla Augustyna filozofia i mądrość były projekcją intymnego przeżycia problematyki ludzkiego istnienia. Jej potrzebę wyznaczało odczucie dramatyczności ludzkiego losu zawieszonego między zmiennością i trwaniem , nadzieją i tęsknotą , dobrem i złem . Augustyn żądał żeby człowiek odwrócił się od świata i powrócił do siebie gdyż tylko w jego wnętrzu mieszka prawda . Inaczej u Tomasza. Oczywiście filozofia prowadzi do wiary i jej służy ale poznanie rozumowe nie jest wynikiem iluminacji i osobowego kontaktu człowieka z Bogiem. Bóg jest od człowieka nieskończenie odległy , człowiek nie może Go ani widzieć ani uczestniczyć w jego myślach. Wysiłkiem przyrodzonego rozumu jedynie stopniowo wznosi się od analizy stworzenia do poznania jego przyczyny i celu ostatecznego. Dla Augustyna istnienie z natury rzeczy było uwikłane w dramatyczne sprzeczności natomiast dla Tomasza istnienie to stanowiło domenę uporządkowanego spokoju a wszelkie sprzeczności okazywały się rezultatem złamania naturalnego porządku konsekwencją człowieczego buntu. Akceptacja harmonijności natury i miejsca człowieka w świecie była dla Tomasza wyrazem zaufania do mądrości i dobroci Stwórcy. W Tomaszowym programie filozofia powinna zwrócić się do świata aby uczynić go przedmiotem rozumnej refleksji .U Tomasza nie było zatem miejsca na Augustiańską niechęć do autonomicznego wysiłku rozumu i świeckich nauk.

Mówi się niekiedy iż Tomasz w przeciwieństwie do Augustyna dokonał rehabilitacji świata cielesnego. Tomasz pogodził człowieka z otaczającym go światem ale też odmówił światu większej wartości czyniąc zeń konieczny stopień do czegoś co egzystuje poza światem. Uznał w człowieku istotę ziemską jednakże wyposażył go w nieśmiertelną duszę i odniósł jego powołanie do pozaziemskiego celu. Dostrzegł w nim członka doczesnej społeczności i pochwalał jego liczne zatrudnienia ale też podporządkował jego losy dążeniu Boga i duchowej władzy kościoła. W doktrynie Tomasza człowiek okazał się istotę wszechstronnie uzależnioną i uporządkowaną . Stworzony przez Boga i rzucony w świat usiłuje dotrzeć do absolutu aby zdobyć to czego nie posiada i co zostało mu przypisane.

Święty Augustyn

świadomie włączył i nawiązał do chrześcijańskiej tradycji filozofię Platona i neoplatończyków. Tyle tylko, że uzgadniał tę filozofię z Pismem świętym. Augustyn był więc twórcą filozoficznego kanonu chrześcijaństwa i krytykiem myśli pogańskiej. Augustyn tropił i demaskował herezję . Filozofia według Augustyna , jest autentycznym głosem „wewnętrznego niepokoju" . Poszukuje w niej człowiek odpowiedzi na pytanie o sens istnienia i kształt szczęśliwości. Człowiek jest istotą uwikłaną w życie ziemskie ,istotą bytującą w kleszczach czasu. Ma on przeszłość i nadzieję na przyszłość. Życie człowieka nie zamyka się jednak bez reszty w nurcie czasu. Pragnie on wznieść się ponad czas , aby zbliżyć się do wieczności , która jest jego prawdziwym oczekiwaniem i tęsknotą. Człowiek to nie tylko cielesna kreacja, lecz istota obdarzona duszą, wyrywającą się do Boga, jako swego prawdziwego przedmiotu adoracji i powołania. Duszą , która przynosi szansę wieczności i obietnicę prawdziwego szczęścia. Człowiek stanowi konkretną jedność duszy i ciała . Ale złączenie substancji tak różnych powoduje , iż jego natura nie jest harmonijną całością , lecz czymś wewnętrznie skłóconym i rozdartym. Człowiek nie jest w stanie wyrzec się ciała i świata. Mus tedy nad nimi zapanować. Zaspokajać potrzeby ciała , bacząc , aby nie popaść w grzech pożądliwości.

Postawę filozoficzną Augustyna określił więc skrajny teocentryzm. Całe życie człowieka kieruje się ku Bogu. musi on zawsze pamiętać , iż jest na ziemi tylko pielgrzymem, którego prawdziwą ojczyzną i celem jest „ ojczyzna niebieska".

Szczęście polega na posiadaniu upragnionego dobra. Dobra cielesna są względne i przemijające. Z dóbr cielesnych należy umieć korzystać , zaspokajające konieczne potrzeby. Naprawdę szczęśliwy jest więc ten tylko, kto posiadł Boga i dostąpił zbawienia.

Poznanie Boga miało być owocem samopoznania , zbawienie zaś funkcją działania zgodnego z osiągniętą wiedzą. Prawda mieszka w człowieku , ale nie jest ona z człowieka. Otrzymał ją przecież od Boga.

Zbawienie człowieka jest od niego niezależne. Augustyn przyjął ideę wolnej woli , aby odpowiedzieć na pytanie , skąd wzięły się grzech i zło. Odpowiedzialnością obciążył człowieka , usprawiedliwiając Boga. Bóg czyni zawsze dobrze , to w człowieku i z człowieka począł się grzech. Wola człowieka jest tylko narzędziem w ręku opatrzności. Pragnie dobra , jeśli otrzymała wsparcie ; czyni zło , jeśli łaski jej odmówiono.

 



Zobacz także