Śledź nas na:



Podstawowe pojęcia filozoficzne

Filozofia – zajmuje się abstrakcjami; to ciągle ponawiana próba odpowiedzi na podstawowe zagadnienia światopoglądowe dotyczące sensu świata, własnego w nim miejsca i reguł pozyskiwania wiedzy prawdziwej.

Trzy obszary badań filozoficznych:


  1. Ontologia – zwana inaczej teorią bytu (metafizyką). Niekiedy w odróżnieniu od metafizyki jest uznawana za teorie realnej rzeczywistości dostępnej w poznaniu empirycznym (dostępnym).

    Byt – to wszystkie rzeczy, które tworzą rzeczywistość np. ludzie, przedmioty.

     

    Dualizm - istnieją dwa światy: materialny i duchowy.

    Monizm – albo istnieje świat materialny, albo duchowy.

    Materializm – istnieje tylko świat materialny.

    Idealizm – istnieje byt duchowy.

     

  2. Antropologia – jest to nauka o człowieku, współcześnie występuje w postaci samodzielnej dyscypliny np. antropologii filozoficznej. Człowiek jest:

  •  
    • typową częścią świata materialnego

    • zwieńczeniem specyficznym

    • elementem świata zwierzęcego

    • bytem duchowym

     

  1. Teoria poznania:

    Epistemologia – inaczej teorie wiedzy lub metodologia poznania.

    Gnoseologia – teorie poznania, poszukuje odpowiedzi na pytania o granice poznania, źródła wiedzy, metody jej zdobywania, rodzaje i jej własności.

     

    Poznanie jest to świadoma czynność zmierzająca do uzyskania informacji o czymś i jednocześnie efekt tej informacji.

     

    Relacja poznawcza – związek między podmiotem (np. człowiek) a przedmiotem poznania (np. Bóg).

     

    Akty poznawcze – są to czynności służące zdobywaniu wiedzy o rzeczywistości. Mogą być poznawane jako:

  •  
    • proces myślowy

    • akty wiary

    • intuicja

    • przeczucia


Spór o pochodzenie wiedzy:

  •  
    • Racjonalizm genetyczny – najważniejszy jest świat idei, materializm nie jest ważny.

    • Empiryzm genetyczny – wszelka wiedza pochodzi wyłącznie z doświadczenia.


Metody zdobywania wiedzy:

  •  
    • Racjonalizm metodologiczny – jest to pogląd w teorii poznania głoszący niezależność poznania i wiedzy od doświadczenia zmysłowego, o sposobach zdobywania wiedzy oraz o jej wartości, o której decydują wyłącznie czynniki rozumu.

    • Empiryzm metodologiczny – pogląd w teorii poznania zakładający, że doświadczenie zmysłowe jest podstawowym sposobem zdobywania wiedzy. Empiryści nie kwestionują roli rozumu w poznaniu, jednak negują możliwość zdobywania wiedzy wyłącznie na podstawie aktów myślowych.

    • Irracjonalizm – negacja racjonalizmu i empiryzmu.

    • Intuicjonizm – intuicja jest narzędziem poznawczym, najdoskonalszym.

    • Iluminizm – poznanie na drodze oświecenia umysłu przez Boga.


Aksjologia – jest to nauka o wartościach moralnych, etycznych, estetycznych, poznawczych.


Wartość – to wszystko co jest dla nas cenne lub co czyni to coś cennym.


Dziedziny, do których wartość się odnosi:

  • estetyczne

  • etyczne

  • poznawcze

  • ogólno-kulturowe

  • religijne


Etyka – to nauka o moralności. Wyróżnia się trzy działy:


  • opisowa (badanie moralności historycznej, psychologicznej, socjologicznej)

  • normatywna (bada czym jest dobro najwyższe)

  • metaetyka (filozofia moralna, logika etyki)


Estetyka – nauka o pięknie, teoria sztuki. Dwa działy:

  • teoretyczna (teoria wartości estetycznych, dzieł sztuki, piękna natury, przeżycia i oceny estetycznej, twórczości artystycznej)

  • stosowana (estetyka życia i działania, pedagogika i dydaktyka estetyczna)



Zobacz także