Platon
PLATON (427-347)
- nowy rodzaj bytu
Nie rzeczy są przedmiotami pojęć, Stałe własności przysługują pojęciom , ale nie przysługują rzeczom.
- ustrój świata jest hierarchiczny.
-rzeczy są zmienne a idee niezmienne. Pogląd dualistyczny Platona przyjmował ,że istnieje nie jeden rodzaj, ale dwa rodzaje bytu; był poznawały przez zmysły i byt poznawany przez pojęcia, zniszczalny i wieczny, wieczny i niezmienny ,realny i idealny, rzeczy i idee.
- idee a rzeczy. Bytem są wieczne i niezniszczalne idee. Jedynie idee istnieją , a o rzeczach można powiedzieć co najwyżej , że stają się.
-nauka o duszy. Funkcja biologiczna duszy. Platon przestał duszę rozumieć materialnie. Dusza jest właśnie jako czynnik życia , przeciwieństwem materii , bo materia jest z natury bezwładna, a dusza jest źródłem ruchu. Jest realna a nie materialna.
- funkcja poznawcza duszy. Poznanie jest funkcją duszy , bo idee znamy , choć ciało wcale z nimi nie ma i nie może mieć styczności.
- funkcja religijna duszy Platon operował nie jednym lecz dwoma pojęciami duszy: szerszym i węższym. Pierwsze było oparte na rozważaniach biologicznych i psychologicznych, drugie na religijnych. Dusza w pierwszym znaczeniu obejmowała czynności zmysłowe, w drugim - była samym rozumem. Pierwsza była składnikiem materialnej przyrody, druga nie była niczym z tą przyrodą związana.
-dusza a ciało
Platonizm był nie tylko dualizmem idei i rzeczy , ale również dualizmem duszy i ciała. Ten dualizm wyrażał się w następujących tezach:
~ dusza jest nieśmiertelna
~ jest oddzielna od ciała , niezależna. Dusza i ciało , choć zespolone są w człowieku, istnieją niezależnie.
~ W przeciwieństwie do ciała , które jest złożone z części , dusza jest niezłożona. Jeśli człowiek stanowi jedność , to dzięki swej duszy , a nie ciału.
~ dusza jest doskonalsza od ciała. Dusza poznaje idee i upodabnia się do nich; przez to jest źródłem prawdy , dobra i wszystkiego , co cenne w człowieku. Człowiek to dusza władająca ciałem.
~ z wyższości duszy nad ciałem wynika ,że złączenie ich jest dla duszy niekorzystne. Byłaby lepsza i szczęśliwsza , gdyby była wolna od ciała; ciało jest dla niej więzieniem i mogiłą.
- nieśmiertelność duszy
~ dusza związana jest z życiem
~ dusza posiada wiedzę wrodzoną , musiała więc zdobyć ją przed urodzeniem , istniała zatem przed urodzeniem
- nauka o przyrodzie
„ Demiurg , czyli boski budowniczy świata , zbudował go powodowany dobrocią, budując go wziął za wzór idee. Świat musi być stworzony z czegoś , musiała więc istnieć materia , z której został zbudowany. Była , obok Demiterga i idei , trzecią przyczyną świata - dusza świata.
Dusze znajdują się nie tylko w ciałach organicznych . więc przede wszystkim planety mają dusz. Podobnie też i wszechświat jako całość nosi w sobie źródło ruchu , więc -posiada duszę, duszę jako zasadę ruchu i życia - nauka o poznaniu
Są dwa rodzaje poznania: rozumowe i zmysłowe.
- myśl jest od postrzegania niezależna
-ETYKA
Koncepcja cnoty jako ładu i harmonii duszy. Są trzy cnoty odpowiednio do trzech części duszy : mądrość jest cnotą części rozumnej, męstwo - impulsywnej , ponownie nad sobą - pożądliwej; ponadto potrzebna jest czwarta cnota - sprawiedliwość - łącząca wszystkie części duszy i utrzymująca wśród nich ład , aby każda „ spełniała swoje" . Tak powstała klasyczna teoria czterech cnót .